Het onderstaande verhaal stond afgelopen weekeinde (9/10 juli 2021) in Dagblad van het Noorden. Er is een verdachte, dat is opa. De man (72) wordt verdacht van seksueel misbruik. Een van zijn kleinkinderen heeft aangifte gedaan. De rechters moeten nog oordelen.
In de rechtszaal geldt:
Slachtoffer ben je pas als de verdachte de dader is.
Zolang de dader de verdacht is, ben je als slachtoffer slechts aangever.
Maar het gaat in dit verhaal niet om schuld of onschuld.
Dat verhaal komt nog.
In dit verhaal gaat het over het rauwe feit dat de rechtsgang die mensen zou moeten beschermen, het zo vreselijk laat afweten. De strafrechtketen – van politie tot aan de rechtbank en alles wat daar tussenzit – heel het netwerk – piept en kraakt. Op de afdeling ‘menselijke maat’ werken geen mensen meer. U wordt teruggebeld.
Niet.
Het onderstaande verhaal is het verhaal van moeder en dochter. Zij hebben het verhaal voor publicatie gelezen. Op verzoek van moeder en dochter is hun achternaam weggelaten omdat de verdachte dezelfde achternaam draagt.
Het gaat in dit verhaal om Marley. In het echt heet Marley anders.
Stel, u bent als kind seksueel misbruikt. Niet één keertje, niet een paar keer, maar jaren achtereen. Door opa.
En stel dan, dat u vele jaren later alle moed van de wereld heeft verzameld en dan nog een keer en nog een keer en dat u daarmee naar de politie stapt. U bent dan 16 jaar en vertelt dat u aangifte wilt doen van seksueel misbruik. En stel dan dat u 6 jaar later nog altijd moet vechten voor gerechtigheid.
Moeder Myra en haar 22-jarige dochter Marley (niet haar echte naam) uit Groningen vertellen hun verhaal omdat ze ten einde raad zijn. En radeloos. Moegestreden ook. En boos.
Begin april van dit jaar zaten ze in de rechtszaal in de Groninger rechtbank. Eindelijk zou de verdachte Pieter K. (73) zich moeten verantwoorden. Volgens het Openbaar Ministerie heeft de man tussen 2001 en 2010 in zijn toenmalige woonplaats Stedum vergaande ontucht gepleegd met zijn kleindochter. Marley was 3 jaar toen het zou zijn begonnen.
Belangrijk dat zaak snel weer op zitting komt
De rechtbank heeft een ochtend voor de strafzaak gereserveerd, maar na vijf minuten staan Myra en Marley weer buiten. Opa is niet komen opdagen. De rechters willen hem zien, ook omdat hij zich bij de politie heeft beroepen op het zwijgrecht. De strafzaak wordt uitgesteld. Het is belangrijk, merken de rechters op, dat deze zaak snel weer ‘op zitting’ komt. De officier van justitie knikt.
Nu, bijna vier maanden verder en met de vakanties voor de deur, is er nog geen nieuwe datum. Myra en Marley hebben niets meer vernomen.
U wordt binnen twee dagen gebeld
De eerste keer toen Marley aangifte wilde doen, in 2016, kreeg ze te horen dat ze zou worden gebeld. Binnen twee dagen. Maar dat gebeurde niet. Weer bellen, weer vragen, weer wachten. ,,Na twee weken heb ik hen laten weten dat ik geen aangifte meer wilde doen. Ik had er geen vertrouwen meer in.’’ Moeder Myra: ,,Het is al ongelooflijk moeilijk om zo’n stap te zetten. En dan doe je dat en dan word je niet serieus genomen. Want zo voelt het.’’
Het doet het leven en welzijn van Marley allesbehalve goed. Ze is dan al een tijdje in therapie. Op school, atheneum 6, heeft ze het zwaar. Met de examens in zicht, haakt ze af.
Wij begrijpen het zelf ook niet
Als ze 18 jaar is doet ze een nieuwe poging en dat lukt wel. Sterker, de politie stelt vast dat ze twee jaar eerder ook op de stoep had gestaan en dat er toen niets is gebeurd. Ze krijgt daarvoor excuses aangeboden. De oorzaak? ,,Wij begrijpen het zelf ook niet’’, liet de politie weten. Marley: ,,Zo gaat het in het hele proces. Anderen maken fouten en ik krijg dan weer te horen dat niemand begrijpt hoe dat kan.’’
Na de aangifte wordt het stil. Ze denken dat de politie met het onderzoek bezig is. Maar na een jaar blijkt dat niet het geval. De politie heeft de aangifte naar het Landelijk Expertise Bureau Zeden gestuurd. Deskundigen van dit bureau beoordelen of de aangifte is gebaseerd op feiten en of strafvervolging haalbaar is.
Een jaar na aangifte begint politie met onderzoek
Myra: ,,Ik heb die club gebeld en gevraagd waarom het zo lang duurde. Binnen twee dagen was het onderzoek terug bij de politie die pas toen met het onderzoek begon. Dus pas een jaar nadat Marley aangifte had gedaan.’’
Myra doet ondertussen een dringend beroep op haar vader om zichzelf bij de politie aan te geven. ,,Dat heeft hij niet gedaan. En zolang hij dat niet doet, wil ik geen contact. Ook niet met mijn moeder die gewoon bij hem blijft.’’
In januari 2020 wordt het politieonderzoek afgerond. Drie maanden later ligt het dossier bij het Openbaar Ministerie die in augustus laat weten dat er een strafzaak komt. Wanneer is dan nog onbekend.
Ze blijven politie en justitie bellen. ,,Om druk te zetten. Als we dat niet hadden gedaan, dan was er helemaal niets gebeurd. Steeds wordt gezegd dat ze ons op de hoogte zullen houden. Maar dat hebben ze nooit gedaan.’’
Er zijn meer slachtoffers
Myra zegt dat er binnen haar (grote) familie meer slachtoffers zijn. Vier familieleden hebben hierover verklaringen afgelegd bij de politie. Zij ondersteunen de aangifte van Marley, maar willen zelf geen aangifte doen. Voor sommigen is het te lang geleden.
Myra: ,,Mijn vader is een pedoseksueel. Ik snap heel goed dat de politie niet zomaar iedereen kan oppakken. Maar we zijn nu zes jaar bezig en nog steeds wachten we op gerechtigheid. We hebben momenten gehad dat we dachten, laat maar zitten allemaal. En dan weer, nee, wij hebben niets verkeerds gedaan. Wij zwijgen niet.’’
Ik doe niks, ik zit alleen maar te wachten
Het leven van Marley staat stil. ,,Sinds die brief in augustus 2020 waarin werd aangekondigd dat er een rechtszaak zou komen, leef ik met spanningen en stress. Ik doe niks, zit alleen maar te wachten en er is nog zoveel onduidelijkheid. En dan ben ik ook nog heel boos.’’
Advocaat Meindert Doornbos uit Assen staat moeder en dochter bij. Hij zegt: ,,Hun boosheid en frustratie is meer dan terecht. Ook ik hoor niks. Ik heb brieven en e-mails gestuurd, ook naar de voorzitter van de rechtbank, maar je krijgt niet eens een antwoord.’’
Stel hij komt weer niet
Of de verdachte de volgende keer wel zal verschijnen is niet bekend. Hij hoeft niet te komen. Tijdens de korte zitting in april gaven de rechters aan dat de zaak snel weer op zitting moest komen, maar er is geen ‘bevel medebrenging’ afgegeven. Met zo’n bevel wordt de verdachte van huis opgehaald. Myra en Marley: ,,We hebben er weinig vertrouwen in. Stel hij komt weer niet, wat moeten wij dan?’’
rob zijlstra
Ik had niet over deze zaak geschreven als het een uitzondering betrof. Maar deze zaak staat niet op zich. Ik schreef eerder over Miranda Hoekstra en haar initiatief no need to hide. Haar ervaring:
„Na de aangifte ben ik op zoek gegaan naar hulp. Maar ik werd van de ene naar de andere instantie gestuurd. De stap hulp te zoeken is al heel groot, daar doe je jaren over. En als je het dan eindelijk doet, dan weet je niet waar te terecht kunt. Of moet je voicemails inspreken. Van de politie mag je er niet over praten omdat dat het onderzoek kan schaden. Dat is moeilijk. Er komt zoveel op je af. En mijn geval is er van alles misgegaan wat mij ontzettend veel energie heeft gekost. Ik hoor vergelijkbare verhalen van andere slachtoffers.’’
> artikel dagblad van het noorden
update – rechtszaak op 23 september 2021
dvhn / 23 september 2021
Het Openbaar Ministerie heeft op 23 september 2021 een gevangenisstraf van 42 maanden geëist tegen de 73-jarige Pieter K., de opa van Marley.
De officier van justitie stond kort bij stil bij de lange aanloop naar het strafproces: ,,Capaciteitsgebrek. Helaas.’’
De verdachte zou in 2016 in familiekring een bekentenis hebben afgelegd. In de rechtszaal ontkende hij dit. Tijdens de verhoren bij de politie beriep de man zich op het zwijgrecht. Bij de eerste rechtszaak, in april, kwam hij niet opdagen. Zijn echtgenote (oma, geen verdachte) heeft geen verklaring willen afleggen.
Volgens de officier van justitie draagt het zwijgen van de verdachte bij aan de overtuiging dat hij schuldig is. Er zijn app-berichten tussen familieleden opgedoken die passen bij een bekentenis. Ook vanuit de familie zijn belastende verklaringen afgelegd. Volgens de officier van justitie bevat het strafdossier aanwijzingen dat er meer slachtoffers zijn.
Dat het misbruik plaatshad binnen de familie moet volgens het OM extra zwaar meewegen bij de strafoplegging. ,,Binnen de familie hoort een kind altijd veilig te zijn. Maar deze vrouw werd misbruikt en leefde als kind jarenlang in de voortdurende angst dat het weer zou gebeuren.’’
De verdachte zegt dat de beschuldigingen zijn gebaseerd op fantasieën van zijn kleindochter, onder regie van haar moeder (zijn dochter).
Advocaat Maartje Schaap, zij staat de verdachte bij, pleitte voor vrijspraak. ,,Er is onvoldoende bewijs. Het fundament ontbreekt en een fundament is wel nodig, niet alleen voor een huis, maar ook voor een strafzaak.’’
De officier van justitie verzocht de rechtbank een schadevergoeding – bij wijze van voorschot – van 15.000 euro toe te kennen.
Uitspraak is op 7 oktober.
UPDATE – 14 oktober 2021
De rechtbank is niet overtuigd en heeft Pieter K. vrijgesproken
Een 73-jarig man uit Heteren is door de rechtbank in Groningen vrijgesproken van jarenlang seksueel misbruik van een van zijn kleindochters. Het Openbaar Ministerie had twee weken geleden een gevangenisstraf van 42 maanden geëist.
De kleindochter is inmiddels volwassen. Toen ze 16 jaar was, nu zes jaar geleden, stapte ze naar de politie. Ze zou tussen 2001 en 2010 zijn misbruikt tijdens logeerpartijen bij haar grootouders die toen in Stedum woonden. De man ontkent het misbruik en schrijft dat toe aan fantasieën van zijn kleindochter.
Bij de politie had hij zich grotendeels beroepen op het zwijgrecht. Voor het OM droeg deze houding bij aan de overtuiging van zijn schuld.
De rechters komen tot een andere conclusie. Er bestaan twijfels over de waarde van de herinneringen en er zijn onvoldoende feiten die het verhaal van de kleindochter ondersteunen. Het resultaat van de optelsom is dat er te veel twijfels bestaan. Vrijspraak is dan de enige optie.
Gezien de hoogte van de strafeis is het aannemelijk dat het OM in hoger beroep gaat. Een besluit hierover is nog niet genomen.
update – 22 oktober 2021
Het Openbaar Ministerie heeft laten weten dat tegen de uitspraak geen hoger beroep wordt aangetekend. De vrijspraak is daarmee definitief.
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 