Wikipedia vermeldt dat uit onderzoek is gebleken dat 1 procent van de bevolking bestaat uit mensen die radicaal eerlijk zijn. De rest liegt. De rest liegt soms dan wel uitbundig en om uiteenlopende redenen. Er bestaan leugentjes om bestwil. Dan lieg je met de beste bedoeling. Aan de andere kant is er de smerige en gluiperige leugen ten koste van een ander. Daar tussenin bevinden zich de varianten.

Ik kijk naar Rob (58), zijn naam is geen leugen maar door mij verzonnen. Hij zit ietwat onderuitgezakt in de verdachtenbank, ogenschijnlijk ontspannen. Hij weet al sinds oktober 2019 dat deze dag zou komen, de dag dat hij als beklaagde in de rechtszaal zit. Tussen de vragen van de rechters door staart hij voor zich uit.

Misschien denkt hij dat het zoveel beter was geweest als-ie het niet had gedaan. Of anders. Slimmer. Naast hem zit zijn ex, de moeder van zijn kinderen. Zij wordt ook verdacht.

Als Rob de waarheid spreekt, dan leeft hij in een wereld waar de dingen op de kop staan. Het is daarom aannemelijker dat hij liegt, met de hoop dat hij zo de schade kan beperken.

De officier van justitie: ,,Meneer liegt en wie liegt neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn daden. Dat reken ik hem aan.’’ Het is mede daarom dat hij achttien maanden celstraf eist tegen Rob. Daarvan mag een jaar voorwaardelijk zijn. Deze stok achter de deur, om niet te zeggen balk, moet een nieuwe misstap voorkomen. Rob hoeft niet aan de hoogste boom.

De ex is ook niet eerlijk, maar zij zorgde voor de kinderen en mag boeten met een taakstraf van tachtig uur (eis).

Rob is niet een heel spannende misdadiger. Hij heeft niet eens een strafblad. Hij was eerst ook geen misdadiger. Hij werkte 25 jaar lang bij de storingsdienst van Enexis, de beheerder van ons gas- en stroomnet. Het is ook het bedrijf dat jaarlijks miljoenen euro’s aan inkomsten derft vanwege de hennepteelt.

Hennepteelt is pas lucratief als er geen rekeningen hoeven te worden betaald. Het is daarom dat de stroom met hulp van knutselaars vrijwel altijd illegaal wordt afgetapt. Gestolen. Deze miljoenenderving wordt doorberekend aan de consument. Je kunt best zeggen dat wij, de niet-slechteriken, via de energierekening, met elkaar de megawinsten betalen die in de hennepwereld omgaan.

Wij worden bedankt.

Rob zou er 189.000 euro aan hebben overgehouden. Dat bedrag is gebaseerd op het binnenhalen van elf maal een oogst van steeds zo’n tweehonderd hennepplanten. Hij bracht, zei hij, het groene goud zelf naar de achterdeur van een coffeeshop.

Rob, zegt hij, deed alles zelf. Hij haalde de stekjes op bij de leverancier, zette alles keurig op een rij, hij gaf de plantjes water, sprak die liefkozend toe, deed de bemesting, het licht aan en uit en na een week of negen, zat hij avond na avond en ook ’s nachts de toppen te knippen om die dan te laten drogen.

Kleine correctie, zegt Rob: het was niet elf keer, zoals de officier van justitie beter meent te weten, maar ’t was slechts twee keer. De politie viel binnen toen de derde oogst bijna klaar was. Toen hij las dat de staat 189.000 euro van hem wil hebben, was hij zich rotgeschrokken.

Dat Rob in de penarie zit wil de officier van justitie
dan ook wel geloven,
maar de rest wat hij allemaal zegt niet

Hij had twee keer geoogst, geeft hij toe, vanwege schulden. Nu hij is gepakt, zijn de problemen alleen maar groter geworden, helemaal als die 189.000 euro er nog eens bijkomt. En daar ziet het naar uit.

Dat Rob in de penarie zit wil de officier van justitie dan ook wel geloven, maar de rest wat hij allemaal zegt niet. Rob liegt. De waarheid, zegt de aanklager, moet zijn dat Rob niet slechts een eigen kwekerijtje had, maar een sleutelfiguur was in de lucratieve wereld van de hennepteelt. Voordat Rob werd opgepakt had de politie al onderzoek naar zijn handel en wandel gedaan. Het onderzoek had zelfs een naam gekregen: onderzoek Hamster.

In 2013 was er een melding bij de politie binnengekomen dat een medewerker van Enexis actief was in de hennepteelt. Die medewerker was Rob, elektricien bij de storingsdienst. In 2018 kwam er nog een keer zo’n melding. Daarop werd besloten een peilbaken onder mans auto te plakken om eens te kijken wat hij zoal uitspookte. Hij bezocht adressen. Nader onderzoek leerde dat op sommige van die adressen hennepkwekerijen waren ondergebracht.

Rob kocht de meters van een oud-collega
wiens naam hij niet wil vertellen

Tijd voor een inval. Hij woonde aan de rand van het dorp. En het was raak: niet op zolder, niet in een schuurtje, maar deels onder een vijver, deels onder het terras in de tuin. Er stond ook een zeecontainer met daarin benodigdheden voor de hennepteelt en met meer dan honderd elektriciteits- en gasmeters van Enexis. Het waren de omgewisselde meters uit woningen die vernietigd hadden moeten worden. Rob kocht de meters van een oud-collega wiens naam hij niet wil vertellen. ,,De man heeft een gezin, ik wil hem er niet bijlappen.’’

Werkt die man nog bij Enexis?
Misschien.

Uit onderschepte chatgesprekken had de politie informatie gevist die duidde op meer duistere handel. Hij plaatste tussenmeters bij mensen die daar om vroegen. Zelf stelde hij nooit vragen. In een andere chat informeert iemand die zich Harrie Metworst noemt of hij nog wat gele rakkers kan leveren? Dat zijn van die kleine dingetjes waarmee meters worden verzegeld. Rob deed met zijn kennis en kunde zwarte klusjes en dan kwamen die gele rakkers goed van pas.

En zijn eigen kwekerij? Het idee was, wil hij doen geloven, dat hij een zwembad in de tuin wilde aanleggen. Ja, ondanks zijn financiële problemen. Toen er na hard zwoegen een diep gat gaapte, wilde zijn partner, nu de ex, liever meer bergruimte in plaats van een zwembad, want het huis was niet heel groot. En zwemmen kon immers ook wel ergens anders.

En zo ontstond onbedoeld een ondergrondse bergruimte annex hennepkwekerij compleet met een geïsoleerd gangenstelsel voor de afvoer van de wietlucht. De elektriciteit was niet aangelegd door een knutselaar, maar zeer professioneel door een man die 25 jaar voor Enexis had gewerkt.

De ex, toen zijn partner, had weleens, zei ze, onderbuikgevoelens gehad, maar verder wist ze niks van de ondergrondse goudmijn in haar eigen achtertuin. Zij keek liever naar de nieuwste tv-toestellen, zorgde voor de kinderen en ging doorgaans vroeg te bed. Nooit had ze gedacht dat haar man in een diep gat in de tuin de misdaad bedreef.

Echt waar niet.

Uitgerekend in de zaal van de waarheid – de rechtszaal – is liegen gemeengoed.
Vaak helpt het niet.

rob zijlstra