Kees (35), betontimmerman van beroep, ziet een behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis wel zitten.
Al was het, zegt hij tegen de rechters, alleen maar om te laten zien dat er met hem niks aan de hand is.
Alleen attention deficit hyperactivity disorder, adhd, maar dat is het dan ook.

De officier van justitie merkt op dat Kees op zitting een heel aardige man lijkt, terwijl hij dat buiten de rechtszaal misschien helemaal niet is.
Dat het de aanklager menens is, blijkt al snel: tegen de adviezen van gedragsdeskundigen in, wordt een tbs met dwangverpleging geëist.
De jurist doet hiermee haar zwarte toga even uit om een witte jas van de medicus aan te trekken.

De reden waarom Kees onder dwang behandeld moet worden in een tbs-kliniek is nogal preventief van aard.
De officier van justitie zegt dat de toekomstige buren van de verdachte recht hebben om veilig te wonen.
Een tbs-behandeling duurt gemiddeld negen jaar.

Kees heeft brand gesticht op een dag dat hij naar eigen zeggen behoorlijk in de war was.
Hij had die dag naar Groningen gewild, om te shoppen, om samen met zijn hond olieverf te kopen van het geld dat hij had gespaard.
Het werd echter een dag met ruzie met zijn vader die hem van alles verweet.
Geëmotioneerd: ‘Het was altijd van jij dit en jij dat. Toen kwam mijn moeder er ook nog bij. Mijn leven bestond uit ruzies over niks. Ik dacht toen, ik steek de boel in brand, dan ben ik van alles af.’

Bij de politie vertelde hij dat hij papiertjes met een gevaarlijke straling, met uranium, in brand had gestoken.
Dat hij mensen uit zijn woning had weggejaagd.
En dat er ook iemand met een pistool was met een geluiddemper.

De officier van justitie zegt dat uit forensisch onderzoek is gebleken dat Kees terpentine over de vloerbedekking heeft gesprenkeld en de boel toen heeft aangestoken. Dat het klopt dat hij de buren op nummer 16 direct heeft gewaarschuwd, maar dat zoiets de ernst van de feiten niet minder maakt.

Kees heeft in de rechtszaal een andere lezing.
‘Ik zat die dagen vooral op bed, te schrijven, te schilderen. Het klopt wel dat ik die twee propjes papier heb aangestoken. Ik denk dat de hond toen de fles met terpentine heeft omgestoten. Overal in mijn huis stond terpentine. Daar maak ik mijn kwasten mee schoon.’
De officier van justitie: ‘Niet aannemelijk.’

De conclusie van de deskundigen is dat Kees volledig ontoerekeningsvatbaar is omdat er sprake is van een paranoïde psychose.
Dit betekent dat aan hem geen straf kan worden opgelegd; hij is wel schuldig, maar hij is geen strafbare dader.

Een behandeling in een psychiatrische kliniek kan wel, maar dat kan maximaal gedurende een jaar.
Daarna, zegt de officier van justitie, zijn wij van justitie de regie kwijt.
En dan komt ze weer: ‘Ik gun verdachte een toekomst met buren die zich veilig kunnen voelen.’
Oftewel: tbs met dwangverpleging.

Net als Kees zelf ziet ook de advocaat de dwangmaatregel niet zitten.
De advocaat zegt: ‘De maatregel tbs hoort een laatste redmiddel te zijn. En voor Kees zijn er nog wel wat alternatieven beschikbaar.’

Rob Zijlstra

uitspraak op 22 augustus

• Sinds 2005 heeft de rechtbank in Groningen de maatregel tbs met dwangverpleging 62 maal opgelegd. In zes van die zaken ging het om brandstichting.