Nepnieuws lijkt een plaag
te worden die bij deze
tijd schijnt te horen

Namen van verdachten zijn meestal (door mij) verzonnen. De rest is altijd waar. Dat beweer ik. Niet dat er nooit fouten in mijn verhalen staan. Ik heb een keer een zware crimineel, zo’n echte linkmiegel, in de rechtszaal laten huilen. Toen ik het verhaal na publicatie nog een keertje las, realiseerde ik mij dat ik twee strafzaken door elkaar had gehaald. Elke dag weer hoop ik die kerel nooit tegen te komen, want iets zegt me dat ik hem met dat tranendal diep heb beledigd. Ik vrees een criminele afrekening.

Een fout moet worden hersteld. Zodra dat is gebeurd, is een verhaal weer waar. Voor de krant zijn ware verhalen van het grootste belang. Ooit konden wij van de krant nieuws verkopen, maar nu iedereen zijn eigen nieuws is, werkt dat niet meer. Wat ons rest: betrouwbaarheid. Wat wij schrijven, moet kloppen. Altijd.

Tarek komt uit Tozeur, een stad vol dadelpalmen in Tunesië. Op een dag besloot hij te vluchten. Na een lange omzwerving door Europa belandde hij eerst in Bulgarije en later in Bellingwolde. Tarek is 34 jaar en verbleef tot 15 september 2016 in het plaatselijke asielzoekerscentrum. Daar – op die 15e september ’s avonds – stak hij een medebewoner neer. Die dingen gebeuren.

Deze krant berichtte: ‘Bewoner AZC in Bellingwolde steekt medebewoner met mes’. Elk woord waar. Getuigen wezen Tarek aan als dader. De politie hield hem aan en nam hem mee. Sindsdien verblijft Tarek als verdachte in de gevangenis aan de Huub van Doornestraat in Zwolle. Met de trein kom je daar langs.

De bron van het nieuwsbericht was de politie. Wanneer de politie iets meldt – ze hebben daar opgeleide mensen voor – gaan wij van de pers er traditiegetrouw vanuit dat het ook klopt. De politie geldt als een betrouwbare bron. Gezonde argwaan is daarbij overigens nodig. Geloven we de politie blindelings, dan zou er in iedere straat in Noord-Nederland een criminele motorbende ondermijnend actief zijn. Dat is natuurlijk onzin. In zittingszaal 14 heb ik in de voorbije tien jaar nooit één criminele Angel, Surrender of Bandito of hoe die gasten ook maar mogen heten, als verdachte gezien. Nou ja, eentje misschien.

Farhad is een 25-jarige man uit Iran. Hoe hij in het asielzoekerscentrum van Bellingwolde verzeild is geraakt, vertelt het verhaal niet. Maar hij was er wel. Op die 15e september vierde hij er zijn verjaardag met landgenoten. Er waren hapjes en drankjes en het werd een vrolijk feestje.

Tegen elf uur die avond, wordt in de rechtszaal gezegd, ging Farhad nog even naar de biljartruimte. Daar kwam hij Tarek tegen. Ze kennen elkaar een beetje. Tarek kent hem vooral als de man die drugs in het asielzoekerscentrum verkoopt. Ook die dingen gebeuren.

De rechters vragen: ‘Was u naar hem op zoek of kwam u hem toevallig tegen?’
Tarek zegt tegen de tolk: ‘We kwamen elkaar gewoon tegen.’

Ik heb niet geprobeerd
meneer te doden

Hij vertelt dat Farhad hem probeerde te slaan. Zegt: ‘Ik was bang omdat hij mij met de dood bedreigde. Hij gedroeg zich arrogant. Ik heb toen een mes gepakt, een fruitmesje. Ik wilde hem bang maken. Ik heb toen in een opwelling gestoken. Omdat hij me sloeg. Ik heb niet geprobeerd meneer te doden.’

Er is een aanleiding. Tarek zegt dat Farhed hem een joint had verkocht voor twee euro. Maar het was een nepjoint. Er zaten geen drugs in. Toen ze elkaar in de gang bij de biljartruimte tegenkwamen, sprak Tarek de huisdealer daar op aan. Tegen de rechters: ‘Ik wilde mijn geld terug.’

Farhed heeft een andere lezing. Hij deed niks. Hij werd zomaar ineens neergestoken. En nee. Hij verkoopt geen drugs in het asielzoekerscentrum. Over de gevolgen van het steken bestaat geen verschil van inzicht. Farhad werd in beide bovenbenen gestoken en verloor zo veel bloed dat er sprake was van een levensbedreigende situatie. Artsen wisten een moord dan wel doodslag te voorkomen.

Rechters: ‘Wat gebeurde er na het steken?’
Tarek: ‘Ik schrok van het bloed.’
Rechters: ‘Wat vindt u er nu van?’
Tarek: ‘Ik heb heel veel spijt.’

De politie zocht het uit, sprak met betrokkenen, noteerde de bevindingen van getuigen, maakte daar een dossier van en stuurde dat naar het Openbaar Ministerie dat op zijn beurt Tarek naar de rechtszaal sleepte waar hij de officier van justitie achttien maanden gevangenisstraf hoorde eisen wegens een drugsgerelateerde poging tot doodslag.

In december, een kleine drie maanden na het incident, belde een man met journalisten. Hij vertelde dat de steekpartij in het asielzoekerscentrum van Bellingwolde niets met drugs te maken heeft, maar alles met homohaat. De verdachte wilde Farhad doodsteken omdat hij homofiel is. En anders wel omdat hij een christen is. Het oude nieuws van de steekpartij werd ineens nieuw nieuws. Ook de landelijke media meldden zich, want de combinatie asielzoeker en homogeweld is hot. De bron van het nieuwe nieuws is een man die spreekt namens een hulporganisatie van homoseksuele asielzoekers. De Christenunie is bezorgd.

Dagblad van het Noorden bracht het nieuwe nieuws met een slagje om de arm, ook RTV Noord – de omroep nodigde de bron uit in de studio – doet voorzichtig. De Telegraaf meldde evenwel dat het slachtoffer zijn leven nergens meer zeker is, omdat de aanvaller overval vrienden met messen heeft. De hulporganisatie slaat alarm en wil een gesprek met staatssecretaris Klaas Dijkhoff (veiligheid en justitie). ThePostOnline (TPO) brengt de homohaat als feit en plaatst een uiterst bloedige foto van het slachtoffer met een balkje voor de ogen.

Een advocaat eist in de rechtszaal namens Farhad ruim 6.000 euro schadevergoeding. Het slachtoffer zelf is het daar niet mee eens. ‘Ik hoor dat bedrag nu voor het eerst.’ Hij zegt nauwelijks contact te hebben gehad met de advocaat die is ingeschakeld door de hulporganisatie. Dat is wel wat apart.
In de rechtszaal benadrukt de officier van justitie dat een en ander na aanleiding van de berichtgeving is onderzocht. Ze zegt: ‘Ik hecht eraan te zeggen dat uit niets is gebleken dat er sprake is van anti-homogeweld dan wel dat gesproken kan worden van een anti-christenmotief.’ De hulporganisatie meldt teleurgesteld te zijn in de rechtszaak.

Het was nepnieuws.
Wat waar moet zijn, zat er niet in.
Nepnieuws lijkt een plaag te worden die bij deze tijd schijnt te horen.
Voor ons van de verslaggeverij zit er maar één ding op: wij moeten nog alerter zijn.

Rob Zijlstra