Vuur bracht de mensheid met grote sprongen vooruit, maar brand zorgt vandaag de dag vooral voor onrust. Dat komt ook omdat er mensen zijn van wie het hart sneller gaat kloppen als er iets in de hens vliegt. Dat is het gevolg van een kronkel in het hoofd, waar je ook niks aan kunt doen. Vuurzucht. Wie vuurzuchtig is heeft de niet te bedwingen drang brand te stichten.

Is Tina vuurzuchtig, een pyromaan?

Er zijn mensen die dat denken. Na het lezen van dit verhaal zal het aantal mensen dat dat denkt zijn toegenomen. Weet dan wel dat de rechters nog moeten oordelen. Dat er nog niks vaststaat. En dat het toevallig ook nog een keer zo is dat niet iedereen die brand sticht ook een pyromaan is. Je kunt bijvoorbeeld brand stichten als je heel jaloers bent. Maar dat kun je ook niet doen.

Het is ingewikkeld.

Tina maakt in zittingszaal 14 een zelfverzekerde indruk. Zo nu en dan strijdvaardig. Ze wordt verdacht van het in brand steken van auto’s in de Groninger stadswijk Kostverloren. Daar woont ze.

Brand maakt nerveus. Vraag het maar aan Stadskanaal waar coniferen brandden als fakkels. Op zich goed, want coniferen zijn lelijke bomen. Probleem is dat deze lelijkerds vaak dicht bij woningen staan. Dan wordt het menens, dan is er gemeen gevaar te duchten.

In de afgelopen tien jaar is Stadskanaal regelmatig opgeschrikt door wat ze daar coniferenpyromanen zijn gaan noemen. Ook Winschoten kende een nerveuze periode. In 2012 werden in een paar maanden tijd tachtig branden gesticht wat het gemeentehuis deed veranderden in een crisiscentrum. Na intensief politieonderzoek werd een ongelukkig stel (zij was bang voor hem, hij was bang voor haar) gearresteerd waarna de rust terugkeerde.

’t Zandt, 2007 (ja, zo lang geleden alweer). Schuurtjes leken spontaan aan vlammen ten prooi te vallen. Om een einde te maken aan de consternatie die Noord-Groningen maanden in de benauwde greep hield werd het leger ingezet.

Tina zegt dat het niet waar is. Waarom zou een jonge vrouw van 27 jaar, 1.73 meter lang (zegt ze zelf) auto’s in brand steken? Vuurzuchtig? Ze zegt, op vragen van de rechters: ‘Ik heb wel wat trekjes van Asperger. Ik ben thuis heel netjes. Alles wat belangrijk voor me is, heeft een vaste plek, het moet dan precies zo. Maar om mij nou helemaal in het autismespectrum neer te zetten, nee.’

Crisis is het nog niet. Wel is er iets geks aan de hand. Tina woonde eerder, 2015, 2016, in Haren, in de tijd dat er in de wijk Oosterhaar elf auto’s onder verdachte omstandigheden verloren gingen in vuur. Er kwamen buurtbijeenkomsten met de burgemeester erbij en na een tijdje was Tina de verdachte. De mensen riepen dat zij in de war was, dat ze hulp nodig had en dat het allemaal best ingewikkeld was.

Tina ontkende. Ze had een alcoholprobleem en daarvoor was ze in behandeling. Het onderzoek van de politie leverde ook geen bewijzen op. Eind 2016 belandden de verdenkingen met een sepot in de prullenbak. De burgemeester wilde dat alles weer werd zoals het was en regelde wat: hij ritselde een woning voor Tina in de stad Groningen, in de wijk Kostverloren. Tina werd zeg maar verbannen, zoals het schuldige en onschuldige vuurvrouwen overkwam in de Middeleeuwen. Opgeruimd Haren.

Wat gek is, is het volgende. Niet lang nadat Tina in Kostverloren was neergestreken waren er in korte tijd vier autobranden. En werd Tina weer opgepakt. Kostverloren staat op tilt, meldde de voorzitter van het wijkcentrum toen dat bekend werd. En zo kwam Tina alsnog in zittingszaal 14 terecht.

Er stond in Kostverloren ineens een Ford Ka in brand. De eigenaar van een Ford Focus – geparkeerd pal achter de Ka – zag het en verplaatste zijn auto. Bij de Ka werd een verbrand doekje gevonden. Net zo’n lapje stof zat in de velg gepropt van de Focus. Band en de wielkast hadden brandschade.

Buurtbewoners stroomden toe. Ook Tina. Tegen de rechters: ’Ik hoorde een knal en was nieuwsgierig.’ Een buurvrouw: ‘Ze was zat. Ze lalde.’

Het zwarte doekje met witte bloemetjes is van een Dolce & Gabbana-jurkje. Er zit dna van Tina op. Nogal wiedes, zegt ze, want het is ook mijn jurkje. Twee dagen voor de brand had ze een tas – een big shopper van de Action – vol kleding op de fiets naar de kringloop in Hoogkerk gebracht. Het kan niet anders dan dat het jurkje uit de tas is gewaaid en dat anderen toen…

Drie dagen na de twee autobranden belt Tina met de meldkamer in Drachten. Ze maakt zich zorgen. Over die branden en zo. Ze vermoedt dat haar vriend de dader is, misschien ook wel de dader van Haren.

Twee agenten gaan voor de zekerheid ter plaatse. Op weg naar haar woning zien ze plots een brandende auto. Iets verderop registreren camera’s aan de gevel van een winkel kort voor de brand een vrouw die haar fiets parkeert, wegloopt, terugkomt en weer verder fietst. Het is Tina met haar felgekleurde rugtas. Kort daarop wordt ze aangehouden. Ze heeft gedronken.

Tegen de rechters: ‘Met drank op word ik hieperdepiep. Dan wil ik op stap, mensen leren kennen, het huis schoonmaken en…’
Rechters: ‘En auto’s in brand steken?’
Tina, strijdvaardig: ‘Nee.’
Rechters: ‘Het is wel toevallig allemaal, het geeft te denken.’
Tina: ‘Toen ik vast zat, zijn er ook branden geweest. Ik hou dat bij. Maar kennelijk kan ik hoog of laag springen en word ik erop aangekeken.’

Tina heeft 85 dagen opgesloten gezeten. Wat de officier van justitie betreft hoeft ze niet terug naar het gevang. Die 85 dagen mogen haar verdiende straf zijn, met – dat wel – een jaar cel (voorwaardelijk) als stok achter de deur erbij. En ze moet zich laten begeleiden.

De vraag of de vuurzucht Tina in de greep heeft, blijft onbeantwoord. Bij de politie zou ze hebben gezegd (ze ontkent dit) dat ze jaloers is, jaloers op autobezitters. ‘Ik heb alleen maar een rotfiets’, zou ze hebben opgemerkt.
De rechters: ‘Bent u jaloers?’
Tina: ‘Nee, maar ik wil graag mijn rijbewijs halen, want een auto is best een handig vervoermiddel.’

Waar Tina is, is vuur, had de officier van justitie tijdens de zitting aangevoerd. Ze woont nu weer elders in de stad. Nee, ze wil niet zeggen waar. In haar kast hangen dertig jurkjes, steeds twee op één kledinghaakje. Want dat moet.

Rob Zijlstra

uitspraak volgt