Marcel K. (43) is veelpleger te Groningen.
Dat is hij vooral op papier, want de in Delfzijl geboren draaideurcrimineel zit vaker achter de tralies dan hij buiten is.
Marcel is zo iemand die twee jaar vastzit, dan op vrije voeten komt en binnen 48 uur met zijn woeste kop weer op het politiebureau zit.

Veel tijd om veel te plegen heeft hij niet.
Zijn misdaden zijn ook nooit heel groot.
Een oude fiets, een leeg kratje bier voor het statiegeld.
Deze week stond hij terecht voor een reep chocolade die onbetaald de kassa passeerde van de Albert Heijn aan de Vismarkt in Groningen.
Dat had hij niet gedaan, maar Luit, een lotgenoot van de straat.
Marcel had de reep later gepakt, toen die al gestolen was.

‘Mag dat niet?’, vraagt Marcel met luidde stem aan de rechters. ‘Er mag zo veel niet. Kloteland. Waar gaat dit over?’
Ook dat is Marcel.
Vloekend en tierend werkt hij zich door de rechtszaak heen.
Wat hij zeven jaar geleden terloops opmerkte (‘Ik heb geen hulp nodig, ik red mij wel’), zegt hij nu weer.
Een van de rechters, die hem nog niet eerder meemaakte, zegt met de beste bedoelingen: ‘Dat u zo opstandig doet, dat helpt u niet hoor.’
Marcel: ‘Ach, hou toch op man.’

Marcel is ongevoelig voor justitiële druk, heet het en dat is al jaren zo.
En ook nu wordt gezegd: de kans op recidive, op herhaling, is groot.
Je kunt beter zeggen: die staat vast.
De reclassering weet het al heel lang ook niet meer.
Ja, intensieve zorg en begeleiding in combinatie met dagbesteding.
‘Ik werk wel mee,’ zegt Marcel.
De rechters: ‘Echt waar?’
Marcel: ‘Tuurlijk. Ik heb ja niets anders.’

Ondanks het feit dat hij vaker opgesloten zit dan vrij is, slaagt hij er in zijn chronische verslaving in stand te houden.
Dat maakt de kop gek.
Na zijn laatste detentie, werkte Marcel op een zorgboerderij, maar heel lang hield hij dat niet vol.
Bromt: ‘Ik ga niet de hele dag koeienstront scheppen, daarvoor ben ik niet op de wereld gezet.’

Marcel werd aangehouden omdat hij zou hebben geprobeerd in te breken in een cafetaria. Samen met Luit.
Marcel ontkent.
Hij liep er langs, kwam bij een kameraad vandaan die een feestje gaf.
Een bewoonster had hen gezien en de politie gebeld.
Marcel: ‘Wie is Luit? Die ken ik niet. Nooit van gehoord.’
Rechters: ‘Dat is de man bij wie u een tijdje heeft ingewoond.’
Marcel blijft ontkennen, het lijkt hem sterk.

Om een einde te maken aan mannen als Marcel is jaren geleden de veelplegersmaatregel ISD bedacht.
Twee jaar lang wordt de veelpleger opgesloten en krijgt hij hulp op maat aangeboden.
Wie niet meewerkt, krijgt niks en zit twee jaar vast op water en brood.
De maatregel wordt gevreesd en door sommige juristen een gedrocht genoemd.
Justitie noemt de maatregel evenwel al jaren een succes.
Het succes is vooral dat de opgesloten veelpleger twee jaar lang niks kan uitvreten.
Dat is de winst.

De maatregel kan opgelegd worden voor een mislukte inbraak of voor het opeten van een gestolen stuk chocolade.
Marcel moest er al twee keer aan geloven wat hem jaren van de straat hield.
De reclassering blijkt tot nieuwe inzichten te zijn gekomen.
In het advies aan de rechtbank zegt de reclassering dat de veelplegersmaatregel contraproductief werkt voor veelpleger Marcel.
Anders gezegd: het heeft zelfs geen zin meer om Marcel op te sluiten.
Marcel is het daar wel mee eens.

Om toch iets te eisen, eist de officier van justitie dan maar dat de rechtbank Marcel veroordeelt tot een voorwaardelijke ISD.
Gaat hij binnen de proeftijd van twee jaar de fout in (wat zeker gaat gebeuren) moet hij alsnog.
De reclassering is toch tevreden.
Om iets voor Marcel te kunnen doen, is een ‘justitieel kader’ nodig.
Marcel vindt het best.
Als hij wordt afgevoerd, zegt hij tegen zijn rechters: ‘Moi.’
Net als in 2006.

Rob Zijlstra

• inrichting voor stelselmatige daders (ISD)

.

UPDATE  – 17 mei 2013 – uitspraak
Marcel moet zitten, dat wil zeggen dat wat hij al heeft gezeten, moet hij zitten. De rechtbank veroordeelt hem tot 6 maand celstraf waarvan 2 voorwaardelijk. De rechtbank gaat uit van medeplichtigheid aan een poging tot diefstal in verenging. Daarnaast: reclasseringstoezicht. Bijzondere voorwaarde: geen harddrugs.  Het vonnis betekent dat Marcel maandag op vrije voeten komt. De reclassering zorgt er voor dat hij veilig van de uitgang van de gevangenis in Ter Apel naar Franeker kan reizen. Daar wacht hem een behandeling.

UPDATE – 23 januari 2014 – uitspraak
Marcel is veroordeeld tot de 2 jaar durende isd-maatregel wegens de diefstal van twee blikjes bier, een fiets en wegens het bedreigen van een medewerker van een supermarkt. Het is de vierde keer dat hij isd krijgt opgelegd. Eenmaal werd de maatregel in hoger beroep teruggedraaid. Marcel speelt als veelpleger in de eredivisie.